Wat is een diagnostische vraag?
Een diagnostische vraag is zo ontworpen dat hij de docent helpt een geïnformeerde beslissing te nemen over wat de beste vervolgstap is. Hiervoor moet hij voldoen aan de volgende criteria:
- Eenduidige, gesloten vraag
- Bevraagt één concept
- Binnen 10 seconden te beantwoorden
- Foute opties geven informatie over denkwijze leerling
- Niet mogelijk met de verkeerde strategie op juiste antwoord te komen.
Wat is een misvatting en waarom is het cruciaal deze aan het licht te brengen?
Met diagnostische vragen willen we hardnekkige misvattingen blootleggen. Bij een misvatting of misconcept is er sprake van het verkeerd begrijpen van een concept. Er is dus voorkennis of een preconceptie aanwezig die fout is. Het is erg lastig een hersenverbinding eerst af te breken voor je een nieuwe bouwt. Daardoor zijn misvattingen van zichzelf hardnekkig en zie je ze steeds terugkomen, ook al heb je het nadrukkelijk behandeld. Dit geldt net zo goed voor volwassenen als voor onze leerlingen. Het kan ook zijn dat iemand een goed concept op de verkeerde plek toepast. Daarnaast gebruiken we in het onderwijs veel versimpelingen, afbeeldingen of manieren van uitleggen die misvattingen veroorzaken. Als laatste zijn er abstracte concepten die van zichzelf moeilijk te leren zijn.
Misvattingen zullen onherroepelijk ontstaan tijdens het lesgeven. Leren is een grillig proces, en je kunt nóg zo goed de stof aanbieden, wat leerlingen er in hun hoofd mee doen is afhankelijk van hun voorkennis. Het is dus zaak regelmatig te checken in hoeverre misvattingen aanwezig zijn bij je leerlingen.
Het is in onze ogen belangrijk dat je als docent kennis hebt van deze misvattingen en weet hoe je ze effectief zichtbaar kan maken. Leerlingen denken namelijk dat ze het wél begrijpen en gaan daardoor niet uit zichzelf op zoek naar het goede antwoord. Alleen door een confrontatie met het feit dat ze het fout hebben ontstaat de prikkel om het goede concept aan te leren.
Waarom een meerkeuzevraag?
Meerkeuzevragen hebben diverse nadelen, daarom zijn sommige docenten er geen fan van. Zo kunnen leerlingen op het goede antwoord komen op basis van herkenning, wat makkelijker is dan het terughalen uit het geheugen. Het zelf formuleren van een antwoord is een waardevolle vaardigheid om te oefenen omdat leerlingen dit moeilijk vinden. En ten slotte krijg je bij meerkeuze niet altijd de volledige denkwijze van leerlingen mee.
Een meerkeuzevraag is daarom niet geschikt voor alle doeleinden. Wel heeft het een aantal belangrijke voordelen ten opzichte van andere vormen.
Snel
Onze tijd als docent is kostbaar en het bekijken van zelf geformuleerde antwoorden kost meer tijd. Als je snel een diagnose stelt kun je in een beweging door naar de beste interventie zonder dat er iemand hoeft te wachten.
Nauwkeurig
De antwoordopties/afleiders bevatten misvattingen waarvan al bekend is dat leerlingen ze regelmatig hebben. De vraag is hiermee een instrument om heel precies vast te stellen in hoeverre een specifieke misvatting aanwezig is.
Leerbevorderend
Bij een misvatting is het vaak zo dat leerlingen dénken dat ze het snappen, terwijl dit niet zo is. Als ze geconfronteerd worden met het feit dat ze het fout hadden is de kans groter dat ze actief meedoen met de activiteit om beter te worden.
Kortom: het is een geschikt instrument om nauwkeurig en snel vast te stellen wat de beste vervolgactiviteit is op dit specifieke moment in je les.